ملاحظاتی بر دیدگاه‌های آیت الله معرفت درباره‌ متشابه

چکیده محکم و متشابه از مهم‌ترین مباحث علوم قرآنی است. پژوهش‌های آیت الله معرفت در این مبحث دارای نوآوری‌هایی است؛ اما با این حال، ملاحظاتی بر دیدگاه‌های ایشان وجود دارد. در مقاله حاضر، این ملاحظات در پنج محور معنای اصطلاحی متشابه، انواع تشابه، معنای تأویل متشابه، علت وجود متشابه در قرآن و معانی تأویل قرآن مطرح شده است. مهم‌ترین ملاحظات مطرح شده این است که ظهور آیه هفتم آل عمران تشابه شأنی را بر نمی‌تابد. همچنین تشابه عرضی به این معنا که آیات متشابه در زمان نزول، محکم بوده و در دوران‌های بعد متشابه شده‌اند، با ظهور آیه هفتم آل عمران سازگار نیست. علت تشابه در قرآن منحصر به کوتاهی لفظ و بلندی معنا نبوده، بلکه امتحان مردم در رجوع به اهل‌بیت علیهم السلام مهم‌ترین علت تشابه در قرآن است؛ و تأویل قرآن علاوه بر معانی باطنی، شامل مصادیق باطنی نیز می‌گردد. روش تحقیق در این پژوهش، توصیفی – تحلیلی می باشد.